27 Eylül 2013 Cuma

Yazım Kuralları I

BÜYÜK HARFLERİN KULLANILIŞI  

Cümleler büyük harfle başlar: 
Babası, oğluna, “Şimdi ne yapacaksın?” dedi. 

Hitaplar büyük harfle başlar: 
Canım Arkadaşım, Sayın Başkanım, Sevgili Anneciğim 

Özel isimler (kitap, dergi, gazete, insan, millet, dil, din, mezhep, devlet, gezegen, yıldız, şehir, sokak, cadde, ova, ırmak, kurum, kuruluş vb. adlar) büyük harfle başlar:  
Bekir Sıtkı Erdoğan, Pamuk, Karabaş, Mai ve Siyah, Zirve, Radikal, Konya, Yıldız Mahallesi, Susam Sokağı, Akdeniz, Sakarya Irmağı, Beyşehir Gölü, Tuz Gölü, Ağrı Dağı, Konya Ovası, Türk Dil Kurumu, Verem Savaş Derneği, Puslar, Türkçe, İslamiyet, Protestanlık, Türkiye Cumhuriyeti 

Bir özel ada bağlı unvan sıfatları, saygı sözcükleri, takma adlar ve özel isimden türeyen sözcükler büyük harfle başlar: 
Mustafa Bey, Ahmet Efendi, Yüzbaşı Zeki, Doktor Nurettin, İstanbullu, Türkçülük, Osmanlılar 

UYARILAR 
İki çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz: 
Sanatçı -annesini küçük yaşlarda kaybettiğinden olmalı- bütün şiirlerinde anne sevgisinden söz ediyor. 

Akrabalık bildiren kelimeler büyük harfle başlamaz: 
Filiz abla, Nuran teyze, Fatma nine, Ali dayı 

Akrabalık bildiren kelimeler başa geldiğinde lakap yerine kullanıldığı için büyük harfle başlar: 
Nene Hatun, Baba Gündüz, Dayı Kemal, Hala Sultan 

Özel ad kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa büyük harfle başlamaz

hicaz (Türk müziğinde bir makam), acemi (tecrübesiz), jul (fizikte iş birimi), amper (elektrik akımında şiddet birimi) 

Özel ada dahil olmayan gazete, dergi gibi isimler küçük yazılır:  
Sabah gazetesi, Varlık dergisi

Dünya, güneş, ay sözcükleri coğrafi terim olduğu zaman büyük harfle başlar, diğer zamanlarda küçük harfle başlar: 
Odaya güneş girmiyor. 
Yarın Güneş tutulması olacak. 

Bir tarihe bağlı gün ve ay adları büyük harfle başlar:
29 Mayıs 1453, 13 Kasım Pazartesi, Nisan 1920

 Yön isimleri başta olursa büyük, sonda olursa küçük harfle başlar
Batı Karadeniz > Karadeniz’in batısı 
Güney Amerika > Amerika’nın güneyi 

Yön adları; belli devletleri, ulusları, kültürleri karşıladığında büyük harfle başlar: 
Bu yazınsal türler bize Batı’dan gelmiştir.
Birçok yazarımız Doğu felsefesinden etkilenmiştir. 

Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: 
Medeni Kanun, Borçlar Hukuku (kanun), Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği 

Tarihi olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar:  
Kurtuluş Savası, Milli Mücadele, Cilalı Taş Devri, İlk Çağ, Yükselme Devri, Millî Edebiyat Dönemi, Servetifünun Dönemi ,Tanzimat Dönemi 

UYARI
Tarihi dönem bildirmeyip tür veya tarz bildiren terimler küçük harfle başlar
divan şiiri, divan edebiyatı, halk şiiri, halk edebiyatı, eski Türk edebiyatı, Türk sanat müziği, Türk halk müziği, tekke edebiyatı

UYARI
Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, bucak, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar: 
Kayseri ili, Develi ilçesi, Aktaş köyü vb. 

Yer bildiren özel isimlerde de kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman, kelime başında büyük harf kullanılır:
İstanbul manzarası Hisar’dan izlenir. 
Bu yıl Boğaz’da gemi trafiğinin yoğun olması bekleniyor.