5 Aralık 2010 Pazar

TANZİMAT EDEBİYATINDA NATÜRALİZM’İN AYAK SESLERİ



Natüralizm, 19. yüzyılın ikinci yarısında Fransa'da ortaya çıkmış bir edebiyat akımıdır. Natü¬ralizm, realizme tepki olarak değil, realizmin gerçekçilik oranını yetersiz bulduğu için doğ-muş bir akımdır. İlk örneklerini Emile Zola, "Deneysel Roman" adlı eseri ile vermiştir. Alphonse Daudet, Guy de Maupassant, Henrik İbsen, Goncourt Kardeşler, J. Steinbeck bu akıma bağlı olan sanatçılardır. Bu akıma bağlı olan yazarlar, eserlerinde nesnel bir anlatıma başvurmuş, edebiyata gözlem ve deneyi sokarak sanatçının tam bir bilim adamı tarafsızlığıyla davranması gerek¬tiğini ileri sürmüşlerdir. Bunu yaparken de yaşamın acımasız ve kaba yanlarını da olduğu gibi yansıtmışlardır. Çevrenin birey üzerinde ezici bir etkisi olduğu düşüncesinde olan natüralist yazarlar, yapıtlarında, iç karartıcı mekânları, gecekondu semt¬lerini ve yeraltı dünyasını bir belgesel diliyle işlemişlerdir. "Sa¬nat, toplum içindir." anlayışına bağlı kalmışlar, çevre betimle¬melerine önem vermemişlerdir. Natüralizm, Türk edebiyatına, deneye dayalı bilimlerin ateşli savunucusu Beşir Fuad'ın etki¬siyle girmiştir. Roman ya da öykü yazarı olmayan Beşir Fuad, bazı yapıtlarında doğalcılığın temel ilke ve yöntemlerini savu¬narak dönemin romancı ve öykücülerini etkilemiştir. Türk ede¬biyatının ilk natüralist romanı 1891'de Ahmet Midhat Efen¬di'nin yazdığı Müşahedat'tır.
Not: Türk ede¬biyatının ilk natüralist romanı olarak bazı kaynaklarda Nabizade Nazımı’ın Zehra adlı eseri kabul edilse de bu eser Ahmet Midhat Efen¬di'nin yazdığı Müşahedat’tan 3 yıl sonra 1894’te Servet-i Fünûnda tefrika edilmiştir.
Bu akımın Türk edebiyatındaki önemli temsilcilerinden biri Nabizade Nazım'dır.